רְאִי, אֲדָמָה
בלהה ברג וכליל ווקסלר
אוצרת: נורית טל-טנא
01.03.24 - 30.03.24
أنظري، أرض
لبيلا بيرغ وكليل وكسلر
كانزة المعرض: نوريت طال-تيني
רְאִי, אֲדָמָה
בלהה ברג וכליל ווקסלר
אוצרת: נורית טל-טנא
התערוכה הזוגית ראי אדמה היא דואט בין דורי של האמניות בלהה ברג וכליל ווקסלר. ברג וווקסלר (אם ובת) עוסקות בתערוכה, כל אחת במדיום אחר, בשבר הגלום בארץ כאדמה וכבית מנקודות מבט אישית ולאומית. הן מתייחסות לזיכרון העבר הקדום והקרוב ולניסיונות שימורו באדמה ובחומר.
התערוכה מאכלסת על קירותיה את ציוריה של ברג, סדרת עבודות בשמן וזפת על בד, (2018-24), העוסקת בשבר ובהתפוררות הנוף. השבר הפיזי, המשמש כאלגוריה לשבר החברתי והפוליטי, הוא תוצר של התנהגות אנושית שתוצאותיה מביאות לכדי אובדן, הרס וכליה. המעטפת הציורית של ברג נבנית באופן איטי ומתמשך: האור, הכתם והצבע הם חלק מתהליך מכוון של הנחת שכבות צבע, חשיפה והסתרה שמתוכם נובט אופיו הטבעי של החומר. בין השכבות נוצרים בקעים פתאומיים בחומר, המשנים את פני השטח והמציאות.
במרכז חלל הגלריה ניצב המיצב המשתנה של ווקסלר. מנורת שנדלייר עשויה סוכר מותך ורדי מייד תלויה מהתקרה ומתחתיה בור הנפער ברצפה. הללו מנכיחים זיכרון קרוב ומשפחתי של בית הסבתא, על הכאב והשבר הנוכח והסמוי שהתקיים בו. השנדלייר, הרצפה הדהויה ואוסף הכדים מסמלים את בית הסבתא ומנכיחים את המפגש בין המורשת והפאר האירופי לבית הפרובינציאלי באשקלון על האובדן ושכול שסבב אותו. המיצב מהדהד את נוכחות הבית ובה בעת מעורר תחושה של קריסתו הפוטנציאלית.
המיצב העשוי מחומרים מתכלים (סוכר, זפת) צפוי לשנות את פניו במשך התערוכה. אובייקט הסוכר המשמש כמצע לרישום הפחמי מטפטף לאיטו, ונשבר, מצב הצבירה משתנה כמו הזיכרון עצמו: מתעמעם, נשכח ודוהה עם תנועת הזמן החולף.
התערוכה, המחברת בין הדורות, מבטאת את מעגל ההרס המתמשך, כאשר החיבור בין המדיות השונות מעצים את ההתבוננות הפיזית והרגשית. המבט אל עבר שברון האדמה והבית, כאזעקת אזהרה לגבי העתיד, כרגע של אור אחרון "בין השמשות" בטרם תשתלט עלטה מוחלטת.
על המציגות והאוצרת
כליל ווקסלר היא אמנית רב-תחומית העוסקת במיצב, פיסול, רישום וציור. עבודותיה מגיבות לטראומות, עוולות וסדקים אותם היא מזהה בחברה ובסביבתה הקרובה. הן משלבות חומרים אוטוביוגרפיים, מקומות ממשיים והתרחשויות היסטוריות הנארגים לתוך מרחב בדיוני אחד שמעמת ביניהם. ווקסלר היא בוגרת בהצטיינות של תוכנית התואר הראשון באמנות באקדמיה לאמנות ולעיצוב בצלאל (2018) וסטודנטית בהווה בתוכנית ה-MFA של בצלאל. הציגה תערוכות יחיד בגלריית מגדל המים בטבעון, בגלריית המקרר בתל אביב ובבית האמנים בירושלים. כמו כן, ווקסלר השתתפה בתערוכות במוזיאון על התפר, בגלריה לאמנות גבעת חביבה, בסדנאות האמנים ירושלים, ועוד. בימים אלה היא פועלת מסטודיו בגלריה החדשה - סדנאות האמנים בטדי ובוגרת תכנית "החממה" של סדנאות האמנים בתלפיות. זכתה במלגות תמיכה לאמנים מטעם הקרן ליוצרים עצמאיים, קרן אמריקה ישראל ועיריית ירושלים.
בלהה ברג חיה ויוצרת במושב בן נון. הציגה תערוכות יחיד בגלריה מונליזה ובcall בברצלונה, בבית האמנים בתל אביב, בגלריה נורה בירושלים ועוד .כמו כן השתתפה בתערוכות במוזיאון חניתה, בסדנאות האמנים בתל אביב, בגלריה אפטר במעלות, בגלריה התחנה בתל אביב , בגלריה לאמנות נווה שלום ועוד. ב-2017 ציור שלה נבחר כאחד מעשרת הציורים הטובים שהוצגו באותה שנה בברצלונה. היא מציירת פיסות של נוף, מפרקת אותן ובונה מחדש.
נורית טל-טנא היא אוצרת עצמאית ומרצה, בעלת תואר שני מטעם החוג לתולדות האמנות באוניברסיטת תל אביב . במהלך שני העשורים האחרונים טל-טנא אצרה עשרות תערוכות יחיד וקבוצתיות תוך שיתוף פעולה עם אמנים בולטים כמו אלי שמיר, עדי נס ואלכס ליבק. אוצרת בגישה אקלקטית תערוכות מלוות מחקר בעלות אופי מגוון בחללי תצוגה שונים, בשילוב דיסציפלינות ידע מגוונות ובזיקה לנושאים חברתיים (אונס ואלימות מינית, נפגעי טרור, דיכאון אחרי לידה ועוד), חלקן באג'נדת "האוצר-היוצר". טל-טנא מחברת מאמרים וקטלוגים רבים בשנת 2019 ראה אור ספרה "הדובה הגדולה – מדברות על דיכאון לידה", בהוצאת "פרדס". בשנת 2022 מונתה כיו"ר ועדת השיפוט לפרס אמן צעיר מטעם משרד החינוך והתרבות.
שנת התערוכות 2023-2024 בין השמשות: סוף - סף - מוסף.
רְאִי, אֲדָמָה היא התערוכה החמישית בעונת 2023-2024 המוצגת במסגרת נושא שנת תערוכות, הטרילוגיה בין השמשות: סוף - סף - מוסף. העת הנוכחית מתאפיינת בתחושה של דחיפות שעלולה להוביל לחד-מימדיות, אולם היא גם מזמנת התייחסות מורכבת והתבוננות "מולטי-פוקלית". לא ניתן לדבר על ההווה מבלי להתחשב בעבר ולבנות את העתיד.
סוף: תחושת הסוף הקרב שורה באוויר, הגבולות נחצו, סדרי העולם התהפכו, הנחות שהיו אקסיומות מוטלות כעת בספק, המובן מאליו אינו מובן עוד. מהו טוב ומהו רע? כיצד ניתן להבדיל? המילה "סוף" מסמנת את החלק הגומר, הנקודה בה הדבר חדל להתקיים.
סף: הסף הוא שער, פתח שחייבים לעבור דרכו במאבק להחזרת המשמעות, הטעם ואמות המידה. כדי להחלים צריך להסכים לשהות במרחב הסיפי, בחורבן ובאי-ידיעה, להסכים לפגוש באובדן, בפשרה ובהשתנות. להתחכך בקצוות, לטעום את האפר.
מוסף: השהייה בתוך תחושת החידלון, החרדה והאימה מאפשרת, בסופו של דבר, נביטת תקווה. מתוך התבוססות במקומות נמוכים, סדוקים ושבורים, מתוך המחלה, הפרידה, האובדן וקריסת המערכות, נובט זרע שמפיח חיים חדשים בתודעה ובגוף ומסייע באיתור הכוחות הגלומים בהם.
أنظري، أرض
لبيلا بيرغ وكليل وكسلر
كانزة المعرض: نوريت طال-تيني
المعرض الزّوجي "أنظري، أرض" هو دويت بين أجيال للفنّانتين بيلا بيرغ وكليل وكسلر. بيرغ ووكسلر (أم وابنة) تعالجان في المعرض، كل واحدة بتقنية مختلفة، في الصّدع المتأصّل في البلاد كأرض وكبيت من منظور شخصي ووطني. وتُشيران إلى ذاكرة الماضي القديم والقريب وإلى محاولات الحفاظ عليها في التّربة والمادة. تحتضن جدران المعرض لوحات بيرغ، وسلسلة من الأعمال بالزّيت والقطران على القماش، (2018-24)، الّتي تتطرّق إلى الأزمة وإلى تفكّك المشهد. فالصّدع الجسدي، الذي هو بمثابة رمز للصّدع الاجتماعي والسياسي، هو نتاج سلوك إنساني تؤدي نتائجه إلى الخسارة والدمار والتأكل. قوقعة الرسم لدى بيرغ تم بناؤها بشكل بطيء ومستمر: الضوء، البقعة واللون هم جزء عملية مقصودة لوضع طبقات اللون، كشف وتغطية والذي من خلالهما تنبت صفات المادة الطبيعيّة. بين الطبقات، تتشكل شقوق مفاجئة في المادة، مما يغير تفاصيل السطح والواقع.
في وسط فضاء المعرض يقف عمل وكسلر الإنشائي المتغيّر. مصباح ثريا مصنوع من السكر المذاب وريدي ميد يتدلى مباشرة من السقف وتحته حفرة تفتح في الأرض. تقدم هذه التوليفة تستحضر ذاكرة قريبة وعائلية لمنزل الجدة، للألم والصّدع الحاضر والمخفي الذي كان موجودًا هناك. الثريا والأرضية الباهتة ومجموعة الأباريق ترمز إلى بيت الجدة وذلك يستحضر الالتقاء بين التراث والمجد الأوروبي في البيت الإقليمي في عسقلان لما أحاط به من خسارة وفجيعة. يردد العمل الإنشائي حضور المنزل وفي نفس الوقت يثير الشعور بانهياره المحتمل.
من المتوقع أن يتغير شكل العمل الإنشائي المصنوع من مواد قابلة للتلف (السكر والقطران) خلال المعرض. إن المادة السكرية المستخدمة كصفحة للرسم الكربوني وهي تقطر ببطء، وتنكسر، وتتغير حالة التراكم مثل الذاكرة نفسها: تخفت، تُنسى، وتتلاشى مع حركة مرور الوقت.
المعرض الذي يربط بين الأجيال يعبر عن دورة التدمير المستمرة، حيث يؤدي الارتباط بين المواد المختلفة إلى تكثيف التّأمّل الجسدي والعاطفي. النظرة نحو تصدّع الأرض والمنزل، بمثابة صرخة تحذيريّة بشأن المستقبل، كلحظة الضوء الأخير "في الشّفق" قبل أن يحل الدمار الشامل.
عن الفنّانتين والكانزة
تواجه أعمالها الصدمات والظلم والشقوق التي تكتشفها في المجتمع وفي بيئتها القريبة. فهي تجمع بين مواد السيرة الذاتيةكليل وكسلر هي فنانة متعدّدة المجالات تعمل في الأعمال الإنشائيّة، التّجسيد، التسجيل الخطّي والرسم بالألوان. والأماكن الحقيقية والأحداث التاريخية المنسوجة في مساحة خيالية واحدة تتعارض فيما بينها. وكسلر هي خريجة بمرتبة الشرف في برنامج اللقب الأول في الفنون في أكاديمية بتسلئيل للفنون والتصميم (2018) وطالبة حاليًا في برنامج الماجستير في الفنون الجميلة في بتسلئيل. قدمت معارض فردية في غاليري برج المياه في طبعون، وغاليري الثلاجة في تل أبيب، وبيت الفنانين في القدس. كما شاركت وكسلر في معارض في متحف التماس، وفي غاليري جفعات حبيبة للفنون، وفي . تعمل هذه الأيام داخل استوديو في الغاليري الجديد - ورشات الفنانين في تيدي وهي خريجة برنامج "الدّفيئة" لورشات الفنانين في تلبيوت.. حصلت على منح دعم للفنانين من مؤسسة المبدعين المستقلين والمؤسسة الأمريكية الإسرائيلية وبلدية القدسورشات الفنانين في القدس، وغيرها.
.
بيلا بيرغ تعيش وتُبدع في موشاف بن نون. قدمت معارض فردية في غاليري موناليزا وكول في برشلونة، وبيت الفنانين في تل أبيب، وغاليري نورا في القدس وغيرها، كما شاركت في معارض في متحف حانيتا، وورشات عمل الفنانين في تل أبيب، في غاليري أفتر في معالوت، غاليري المحطة في تل أبيب، غاليري نيفي شالوم للفنون وغيرها. في عام 2017، تم اختيار لوحة من لوحاتها كواحدة من أفضل عشر لوحات تم عرضها في ذلك العام في برشلونة. إنها ترسم قطعًا من منظر طبيعي، تفككها وتعيد بناءها من جديد.
نوريت طال-تيني وهي كانزة فنية ومحاضرة مستقلة، حاصلة على درجة الماجستير من قسم تاريخ الفن في جامعة تل أبيب. على مدى العقدين الماضيين، نظمت طال-تيني العشرات من المعارض الفردية والجماعية بالتعاون مع فنانين بارزين مثل إيلي شامير، وعادي نيس، وأليكس ليبيك. من خلال نهج انتقائي، تنظم معارض مصحوبة بأبحاث ذات طبيعة متنوعة في فضاءات عرض مختلفة، وتجمع بين تخصصات معرفية متنوعة تتعلق بالقضايا الاجتماعية (الاغتصاب والعنف الجنسي، وضحايا الإرهاب، واكتئاب ما بعد الولادة، وغيرها)، وبعضها في أجندة "الكانز المبدع". طال-تيني لها العديد من المقالات والكتالوجات، في عام 2019 صدر كتابها "الدب الأكبر - محادثات حول اكتئاب ما بعد الولادة" إصدار دار برديس. عام 2022 تم تعيينها رئيسة للجنة التحكيم لجائزة الفنان الشاب من قِبَل وزارة التربية والثقافة.
سنة المعارض، الشّفق: نهاية - عتبة - مُلحق
يتميّز الوقت الحالي بشعور الإلحاح والذي قد يؤدّي إلى أحاديّة الأبعاد، ولكنّه يستدعي أيضًا اهتمامًا مركّبًا و"متعدّد البؤر". من غير الممكن التّحدّث عن الحاضر دون أخذ الماضي بالاعتبار ثم بناء المستقبل.
نهاية: شعور النهاية القريبة يحلّق في الفضاء، تمّ تخطّي الحدود، انقلبت أنظمة العالم، الافتراضات التي كانت بديهيّة يتم التشكيك بها الآن، المفهوم ضمنًا لم يعُد مفهومًا. ما هو الخير وما هو الشّر؟ كيف يمكننا التمييز؟ الكلمة "نهاية" تشير إلى الجزء النّهائي، النقطة التي يتوقّف بها الشيء عن الوجود.
عتبة: العتبة هي بوابة، فتحة يجب المرور خلالها في الصّراع لإرجاع المعنى، الذّوق والمعايير. من أجل الشّفاء يجب على المرء الموافقة على المكوث في الحيّز العتبيّ، في حالةٍ من الخراب والجهل، وأن يوافق على الخسارة، التّسوية والتغيّر. أن يحتكّ في الحواف، وأن يتذوّق الرّماد.
مُلحق: إن البقاء داخل الشعور بالعجز والقلق والرعب يسمح في النهاية بإنبات الأمل. من خلال الهزيمة في أماكن منخفضة، متصدّعة ومكسورة، من خلال المرض، الفراق، الضياع وانهيار الأنظمة، تنبت بذرة تبث حياة جديدة في الوعي وفي الجسد وتساعد على تحديد القوى الكامنة فيهما.